TEMEL ÇEKİM ÖLÇEKLERİ VE KAMERA HAREKETLERİ

TEMEL ÇEKİM ÖLÇEKLERİ VE KAMERA HAREKETLERİ

KAMERANIN GÖVDESIYLE YAPTIĞIHAREKETLER:

a) Yatay Çevrinme (pan)

Kamera gövdesinin ayak üzerinde sağa ya da sola doğru yaptığıharekettir. Sağa doğru yaptığı çevrinmeye sağa çevrinme (sağa pan), sola doğru yaptığı çevrinmeye ise sola çevrinme (sola pan) denir.

b) Dikey Çevrinme (tilt)

Kamera gövdesinin ayak üzerinde yukarıya da aşağıdoğru yaptığı çevrinmedir. Yukarı doğru yaptığı çevrinmeye yukarıçevrinme (yukarı tilt), aşağı doğru yaptığı çevrinmeye ise aşağı çevrinme (aşağı tilt) denir.

Kameranın aşağı-yukarıçevrinme hareketi, nesne ya da oyuncunun dikey ve düşey hareketlerini izleyiciye göstermek amacıyla yapılır. Dikey çevrinme ile üste yerleştirilmiş değişik ilgi noktaları birleştirilerek süreklilik etkisi oluşturulur. Kamera çok yavaş çevrinerek, izleyicinin görüntü değişimini algılaması sağlanır.

KAMERANIN MERCEĞIYLE YAPTIĞI HAREKETLER

Kamera merceği ile içe ya da dışa doğru yapılan optik kaydırmaya zum (zoom) denir.

İçe doğru yapılan kaydırmaya “zoom in”, dışa doğru yapılan kaydırmaya ise “zoom out” denir.

KAMERANIN YER DEĞIŞTIREREK YAPTIĞIHAREKETLER

Kamera, omuzda veya ayaklık üzerinde yer değiştirmeden yaptığıhareketler dışında bir taşıyıcıya monte edilerek de hareket ettirilebilir. Bu hareketler genellikle kameranın üzerine monte edildiği aracın manevra kapasitesine göre değişebilir. Örneğin sinema filmlerinde crain adıverilen vinçlerle kamera, oldukça yüksek yerlerden üst açılardan çekim yapabilir. Ya da şaryo adıverilen raylısistemlerle hızla giden otomobil hareket hızında çekilebilir.

Kameranın bir taşıyıcı yardımıyla yaptığı hareketler şöyledir:

a) Truck (Kaydırma)

Truck (kaydırma) hareketi kamerayıtaşıyan ayaklığın (tripod) sağa-sola, öne-arkaya ya da ileri-geri hareket ettirilmesiyle yapılır. Pan ve tilt hareketinin alternatifidir. Truck’un görüntü çerçevesi üzerindeki etkileri pan ve tiltten farklıdır.

b) Dikey Yükseliş ve Düşey Alçalış:

Kameranın taşıyıcıüzerinde bulunan, hidrolikli veya mekanik bir düzen kullanılarak yukarı-aşağıdüz bir hat üzerinde yaptığı harekettir. Bu hareket, psikolojik veya dramatik etki yaratmak amacıyla yapılır. Ancak bu tekniğin sıkça kullanılmasıdoğru değildir; diyalogların öne çıktığısahnelerde önem kazanır.


TEMEL ÇEKIM ÖLÇEKLERI

Ayrıntı Çekim

Senaryo yazarıya da yönetmen, konunun ayrıntı çekimini isteyebilir. Örneğin, parmak izi, bir damla su vb. tüm ekranıdoldurabilir. Bu çekim ölçeğini dikkatle kullanmak gerekir. Ayrıntıçekim sık kullanılırsa, seyirciyi sarsma ve dramatik etki yaratma olanağıortadan kalkar. Bu durum tüm yakın çekimler için geçerlidir. Özellikle televizyonda ayrıntıçekimlere dikkat edilmelidir. Çevreyi anımsatmak için arada genel çekimlere yer verilmelidir. Ayrıntıçekimlerde eğer göz çekimi yapılıyorsa, bununla ilgili birkaç kural vardır:

1. Gözler her zaman net olarak görünmelidir.

2. Gözler, çekim içinde tam ortaya gelmemelidir. Bu durum ilgi merkezi açısından olumsuzluklar getirir. Bazı yönetmenlere göre, gözleri bir çekim içinde, çerçevenin altından hesap ederek üçte iki yukarında tutmak en doğru yoldur. O halde, tüm doğal çekimlerde gözler çerçevenin ortasından geçen çizginin üzerinde olmalıdır. Böyle bir kuralı, özellikle televizyon yapımlarında uygulamanın önemli bir nedeni vardır. Televizyon yapımlarıiçin, üç elektronik kameranın kullanılacağını varsayarsak, üç kameranın oluşturduğu çekimler arasında bu kural sebebiyle bir uyum olacaktır. Bir diğer önemli nedense, ayrıntıçekimlerde en can alıcınoktanın bu şekilde belirlenmesidir. Bu kuralın mutlak bir geçerliliği olmadığıve özel durumlar için tasarının değiştirilebileceği unutulmamalıdır.

Yüz Çekim

Filmciler yıllar önce ilk kez yakın çekimi ve bunun arkasından da baş ve ayrıntı çekimlerini kullanmaya başlayınca, yenilikçi yaklaşımların çekimler için devrim niteliği taşıdıklarıdaha sonraları fark edildi. Çünkü bir sinema salonunun en arkasındaki seyirciye de küçük bir televizyon ekranından konuyu izleyen izleyiciye de bir aktörün yüzündeki ifadeyi ulaştırabilmek, bütünün içindeki bir ayrıntıyı izleyenlerin dikkatine sunmak, çekim teknikleri kullanan sanatların en etkili yanlarından ve diğer anlatım biçimlerine göre en büyük üstünlüklerinden birisidir. Adından da anlaşılacağıgibi bu çekim türünde oyuncuların yalnızca başlarıgörünür. Eğer iki kişinin başı görünüyorsa bu çekime ikili çekim de denir. Fakat ikili çekimlerde, iki oyuncu genellikle göğüs çekimine uygun bir düzenleme ile çekilirler. Üçlü çekimlerde ise bel çekimine uygun bir düzenleme yapılmalıdır.

Bu tür çekimlerde izleyicinin dikkati ayrıntıya çekilerek kişilerin ruhsal yapılarıortaya konduğu gibi, dramatik etki de yükseltilir. Ayrıntıölçeğinin seçimine senaryo yazarıve yönetmen, olanaklar içerisinde birlikte karar vermelidir. Oyuncular içinse söylenilebilecek olan şudur; ayrıntıve yakın çekimler sırasında çabuk ve ani hareketlerden sakınmalıdırlar.

Omuz Çekim

Kişinin omuz hizasında kravat bağlantısının hemen bitiminde tam görünecek şekilde çerçevelenmesidir. Bu oran olarak 1/4'e yakındır. Eşya ve diğer çekimlerde yakın çekim senaryo gereği uygulanır. Fotografçılıkta ise vesikalık fotoğraf çekiminde kullanılmaktadır. Kamera çekimlerinde ise bu ölçeğe çok az olarak panel, röportaj, senaryo veya konunun özelliği ve tanıtımıgereği bulunan konularda başvurulur.

Göğüs Çekim

Çekimlerde konuya yaklaştıkça yapım güçlükleri de artar. Çünkü yakın çekimlerde alan derinliği azalır. Netlik ayarınıyapmak ve konu hareket ederse bunu korumak oldukça güçleşir. Televizyon çekimleri için ’’ Göğüs Çekimi ‘’ oldukça önemlidir. Bu çekim ölçeğinde insan diğer çekimlere göre daha yakından görüntülenir. Kişilerin ruhsal durumlarına vurgu yapılmak isteniyorsa televizyonda bu çekim ölçeği kullanılmalıdır. TV dizileri için uygun olan bu çekim haberler için uygulanırsa oldukça yanlışolur. Haberler için uygun olan ‘’ Bel Çekimi ‘’ kullanmaktır.

Göğüs çekim, bel çekim ile boy çekim arasında yer alan bir çekim türüdür. Bu çekimler üzerinde ayrıntılıdurmanın fazlaca bir önemi yoktur. Çünkü tüm bu yakın çekim çeşitlerinde konulara, seyircide yaratılmak istenen etkiye göre yaklaşılmakta, bu çekimlerde konuya olan yakınlık, omuzların ya da göğsün görüntüye alınmasıyla çerçeve olarak belirtilmektedir. Yakın çekimlerde göz önünde tutulmasıgereken iki nokta vardır.

1. Genel çekim, toplu çekim, uzak çekim, boy çekim, diz çekim yakın çekimlerin dışında kalır. Bu çekimler kullanılarak insanlar arasıilişkiler belirtilebilir.

2.Bu çekimlerde dramatik nitelik önemlidir. Yakın çekimlerde ise ruhsal durumların yansıtılmasıönemlidir.

Bel Çekim

Kişinin belden yukarısının çerçevelenmesidir. Bu oran 2/4’tür. Diğer obje ve eşyalarda 2/4 yani cismin kendinin veya herhangi bir bölümünün yarısının çerçeve içine alınmasıdır.

Diz Çekim

Çekimi yapılacak nesne insan ise dizüstü veya dizaltından yukarısıçerçeveye alınır, eşya ve diğer cisimlerde ise 3/4 oranında çerçevelenir. Buradaki amaç görüntüye girmesini istemediğimiz dikkati dağıtacak başka görüntüleri (konuyla ilgisiz veya önemsiz) çerçeve dışıbırakmaktır. Böylece konunun ana fikrinin tümünün 3/4 ünün çerçeve içine alınması sağlanmışolur. Amerikan plan da denilir.

Boy Çekim

Kişi, nesne veya kişilerin tümünün çerçevelenmesidir. Konuda aksesuar olmayan gereksiz obje ve dekorların çerçeve dışıbırakılmasının yanında ana fikrin tümünün kurallara uygun olarak çerçevelenmesidir. Burada çerçeveleme yan olarak yapılabildiği gibi dik olarak da yapılabilir.

Genel Çekim

Olay yerinin, olayın geçtiği veya sonradan geçebileceği yerlerin kendince yararlı görülen bölümünün tümünün ve genişbir çevresinin tek ölçek içerisinde çerçevelenmesidir. Olay mahallinin çevre arazi ve bina boyutlarıyla genişçaplıbir planla tanımlanmasıdır. Burada ana fikir (amaçladığımız konu) çerçevenin tam ortasında (altın noktalar içerisinde) yer almalıdır.

Uzak Çekim

Uzak çekimde de mercek ayarısonsuza düzenlenir. Toplu çekim de genel çekimi andıran etkiler yaratır. Fakat genel çekimin aksine konunun çevredeki diğer nesnelerle ilişkisini göstermeye gerek yoktur. Konu gösterildiği zaman kamera açısıdeğişmez. Konu kameraya yaklaştığızaman, konunun seçikliğinin kaybolmamasıiçin kameranın devamlıolarak seçiklik ayarıyapması gerekecektir. Çekime uzak çekimle başlandığızaman, ön plandaki konu seçik olarak görünebilir. Bu sırada arka plandaki görüntüler bulanıktır. Arka plandaki oyuncuların bir süre sonra tepki vermeleri gereken aksiyon ortaya çıktığında, bu tepkiyi izleyicinin de görebilmesi için arka planın da seçik gösterilmesi gerekecektir. Arka plan seçik olduğunda, ön plan bulanık duruma düşecektir.

Televizyonda ki uzak çekimlerde görünen insanların durumu görüntüde ki diğer öğelere ve kamera yüksekliğine göre ayarlanır. Bu tip çekimlerde insanlarıen iyi biçimde çerçevelemek için görüntünün ön ve arka planında ki dekorun büyüklüğü ve durumu, zemin renk tonu vb. göz önüne alınmalıdır.

Çok uzak çekimlerde, kameramanlar en verimli ‘’ görüntü düzenlemesi ‘’ ile ilgili kurallarıuygulama fırsatıbulabilirler. Bu çekimlerde ses derinliği de özel bir önem vermek gerekecektir. Çok uzaktaki insanların seslerini hemen yanımızdaymışgibi işitmek pek akıllıca olmayacaktır. İzleyici, böyle bir hatadan rahatsız olacak ve istenen etki elde edilemeyecektir.


Kaynak:
www.insanlaralemi.com